Afganistan’da Taliban yönetiminin, doğum kontrol hapı satın alan kadınları tutuklaması, kadın haklarının hızla gerilediğinin son ve çarpıcı bir örneğidir. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yayımlanan bir rapora göre, Taliban, özellikle evli olmayan veya yanlarında bir erkek vasisi bulunmayan kadınları hedef alıyor. Bu, Taliban’ın 2021’de ülkenin kontrolünü ele geçirdiği zamandan bu yana kadınların kamusal yaşamdan dışlanmasını hızlandıran bir dizi baskılayıcı tedbirin sonuncusudur.
Raporda, Taliban’ın İyiliği Emretme Bakanlığı görevlilerinin, Paktia vilayetinde mahremi olmayan kadınların sağlık tesislerine erişimini engellediği ve bu yasağa uyulmasını sağlamak için sağlık tesislerini sık sık ziyaret ettiği belirtiliyor. Ayrıca, Taliban’ın “ahlak polisi” olarak bilinen Emri bil Maruf Bakanlığı, kadınların kamu alanlarına, iş yerlerine ve eğitim kurumlarına erişiminde başörtüsü ve mahremiyet şartlarını denetliyor. Kurallara uymayanlar ağır cezalara tabi tutuluyor.
Taliban, Mayıs 2022’de, kadınların sadece gözlerini göstermelerini emreden bir kararname yayınladı. Bu, 1996-2001 yılları arasındaki Taliban yönetimi sırasında benzer kısıtlamaları anımsatan bir uygulama. Güzellik salonlarının kapatılması ve kadınlara İslami örtünme biçimine uyma zorunluluğu getirilmesi de Taliban’ın kadınları kamusal yaşamın hemen her alanından men etme çabalarının bir parçası.
Bir başka olayda, İyiliği Emretme Bakanlığı yetkilileri, sağlık kuruluşundaki işini kaybetmek istemeyen bir kadına evlenmesini “tavsiye” ederek, evli olmayan bir kadının çalışmasının uygun olmadığını belirtti. Ekim 2023’te üç kadın sağlık çalışanı, mahremleri olmadan işe gittikleri gerekçesiyle gözaltına alındı ve ailelerinin bu eylemi tekrarlamayacaklarına dair yazılı bir belge imzalamalarının ardından serbest bırakıldı.
Bu baskıcı uygulamalar, Taliban’ın 2021’de ülkenin kontrolünü ele geçirdiği ilk dönemlerde daha ılımlı bir yönetim vaat etmesinin aksine, giderek daha sert bir tutum sergilediğini gösteriyor. Kız çocuklarının altıncı sınıftan sonra okula gitmesinin engellenmesi ve kadınların uzun mesafelere mahremsiz seyahat etmelerinin kısıtlanması da bu sertleşmenin diğer örnekleri arasında yer alıyor.
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, BM raporunun yanlış anlamalara dayandığını iddia ederek, UNAMA’yı İslam hukukunu ve Şeriatı eleştirmekle suçladı.