Yaklaşık 12 yıldır hayatımızda olan, 2007’den sonra şekil değiştirerek karşımıza çıkan asgari geçim indirimi kavramı, devletin çalışan sigortalıları ve sigortalıların sorumluluğu altındaki kişileri dikkate alarak ödediği vergi iadesi olarak tanımlanabilir.
Asgari geçim indirimi hakkında çok fazla tartışma konusu söz konusu olmakta birlikte bu kavramın detayları, çalışanların birçoğu tarafından soru işaretleriyle karşılanmaktadır. Asgari geçim indirimi ücretleri çalışandan çalışana değişen miktarlarda olduğundan, anlaşılma noktasında güçlük yaşanmaktadır. Bu yüzden, AGİ’nin mantığını ve neye göre hesap edildiğini tüm sigortalı çalışanların bilmesinde büyük fayda var. Bu noktada işverenlere de büyük pay düşüyor. Ödenmesi zorunlu olan bu pay, ödenmediği takdirde işverenleri de zor durumda bırakır.
Makalede Neler Var?
AGİ Nedir?
Asgari Geçim İndiriminden Kimler Faydalanabilir?
Asgari Geçim İndiriminden Kimler Faydalanamaz?
Çalışanlar Asgari Geçim İndiriminden Nasıl Faydalanır?
Asgari Geçim İndirimi Hesaplaması Nasıl Yapılır?
2022 AGİ Ne Kadar?
Asgari Geçim İndirimi Ödenmezse Ne Olur?
AGİ Nedir?
Asgari geçim indirimi, medeni duruma ve çalışana ait çocuk sayısına göre farklı oranlarda hesaplanır. 16 yaşın üstündeki tüm çalışanların asgari düzeyde geçimini sağlayacak kısmının toplam gelirden çıkarılmasıyla vergi dışı bırakılması ile hesaplanan AGİ, işveren tarafından devlet adına işçiye ödenir. Bu tutar işverenin gelir vergisinden düşülür.
İşverenler için gelir vergisi hesaplama işleminin nasıl yapıldığını burada anlattık: Gelir vergisi hesaplama işlemi nasıl yapılır?
12 yıla yakın zamandır sigortalı çalışanlara AGİ ödemesi yapılır. 2007 yılına kadar vergi iade zarfları mevcuttu. Tüm çalışanlar yıl içinde biriktirdikleri fiş ve faturaları bu zarflarda topluyorlardı. Çalışanlar bu zarfları iş yerlerine teslim ederek vergi iadesi alıyorlardı. Ancak 2007 yılı itibarıyla, vergi iadesi kaldırıldı ve AGİ uygulaması bunun yerini aldı. İşçi, AGİ bildirim formu doldurarak işverene aile bilgilerini (eşin çalışma durumu, kaç çocuk olduğu vs.) verir. İşveren bu bilgiye göre işçinin AGİ tutarını hesap eder ve ay sonunda işçinin net ücretine ilaveten AGİ ödemesini yapar.
Asgari Geçim İndiriminden Kimler Faydalanabilir?
Ücreti gerçek usulde vergilendirilen her çalışan asgari geçim indiriminden faydalanabilir. Yani, bir işverene bağlı olarak çalışan tüm sigortalı işçilere her ay sonunda aldıkları net ücretlere ilave olarak işverenlerce AGİ ödemesi yapılır.
Asgari geçim indiriminden çocuklar üzerinden faydalanabilmek için mükellefle birlikte oturan ve onun tarafından bakılan çocuğun 18 yaşından küçük olması gerekir. Ancak, 18 yaşından büyük ve öğrenim gören çocuklar için de mükellef, asgari geçim indirimi alabilir. Bu durumda çocuk 25 yaşını geçmemiş olmalıdır. Bunun dışında, çalışanın eşi çalışmıyor ve bir gelir elde etmiyor ise çalışan kişi çalışmayan eşi için de asgari geçim indirimi alır. Eş serbest çalışıyor ise çalışan yine eşi için de asgari geçim indirimi alabilir.
Eşlerin ikisi de sigortalı olarak çalışıyor ise, çocuklar sadece sosyal güvenlik açısından hangi eşe tabi ise o eş, çocuklar üzerinden asgari geçim indirimini alabilir.
Asgari Geçim İndiriminden Kimler Faydalanamaz?
- Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar
- Özel hizmetlerde çalışan şoförler
- Özel inşaat sahiplerinin ücreti karşılığında çalıştırdığı inşaat işçileri
- Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışan kişiler
Çalışanlar Asgari Geçim İndiriminden Nasıl Faydalanır?
Sigortalı çalışan, işe girerken işverene bildirmek üzere kişisel bilgilerini içeren birtakım belgeler doldurur. Çalışanın asgari geçim indirimi alabilmesi için asgari geçim indirimi formunu doldurması gerekir. Bu şekilde, hanede sorumlu olduğu kişileri işverene bildirmiş olur. Bu bildirim, AGİ hesaplaması için oldukça önemlidir. Eğer çalışan işe girdikten sonra medeni durumunda bir değişiklik yaşamış ya da çocuk sahibi olmuş ise bu değişikliği işverene bildirmek zorundadır. Bildirmemesi halinde yanlış beyandan işçinin kendisi sorumlu olacak ve yanlış asgari geçim oranı miktarı işçiye ödenecektir.
AGİ formu örneği:
Yukarıda görülen formun eksiksiz ve doğru şekilde doldurulması işçinin sorumluluğudur. Bu sebeple, doğru şekilde doldurulmalı ve işverene zamanında bildirilmelidir.
Asgari Geçim İndirimi Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Asgari geçim indirimi oranları medeni durum ve çocuk sayısına göre değişir. Asgari geçim indirimi hesabı güncel asgari ücret üzerinden yapılır.
- Sigortalı bekar ise %50,
- Sigortalının çalışmayan bir eşi var ise eşi için %10,
- Sigortalının birinci ve ikinci çocuğu için çocuk başına %7,5,
- Sigortalının üçüncü çocuğu için %10,
- Sigortalının dördüncü ve daha fazla çocuğu için çocuk başına %5 olacak şekilde indirim uygulanır.
Asgari geçim indirimi hesabı yapılırken;
Brüt asgari ücret X AGİ yüzdesi X %15 vergi dilim yüzdesi formülü uygulanır. Örnek vermek gerekirse;
Bekar bir sigortalının asgari geçim indirimi hesabı 2022 yılı itibarıyla şu şekildedir: 5004 X %50 X %15 = 375,3 TL
Çalışmayan bir eşe ve 3 çocuğa sahip olan sigortalının asgari geçim indirimini hesap edelim:
Önce AGİ yüzdesini belirlemek gerekir. Sigortalının kendisi için %50, çalışmayan eş için %10, birinci ve ikinci çocuklar için toplamda %15, üçüncü çocuk için %10 olmak üzere toplam AGİ yüzdesi %85’tir.
Buna göre hesap edersek AGİ; 5004 X %85 X %15=638 TL olarak bulunur.
Eğer AGİ yüzdesi %85’i aşar ise hesap sırasında yine %85 olarak almak gerekir. Çünkü asgari geçim indirimi yüzdesi %85’i geçemez.
2022 AGİ Ne Kadar?
2022 yılı başında asgari ücretin güncellenmesi ile birlikte yeni asgari geçim indirimi tutarları da aşağıdaki gibi değişmiştir. 2022 AGİ ücretleri tablosu;
- Sigortalı bekar ise 403,4
- Sigortalı evli ve eşi çalışmıyor ise 483,2
- Sigortalı evli, eşi çalışmayan, bir çocuklu ise 544,9
- Sigortalı evli, eşi çalışmayan, iki çocuklu ise 605,1
- Sigortalı evli, eşi çalışmayan, üç çocuklu ise 686
- Sigortalı evli, eşi çalışmayan, dört çocuklu ise 686
- Sigortalı evli, eşi çalışmayan, beş çocuklu ise 686
- Sigortalı evli ve eşi çalışıyor ise 403,4
- Sigortalı evli, eşi çalışan, bir çocuklu ise 463,6
- Sigortalı evli, eşi çalışan, iki çocuklu ise 523,8
- Sigortalı evli, eşi çalışan, üç çocuklu ise 605,1
- Sigortalı evli, eşi çalışan, dört çocuklu ise 645,8
- Sigortalı evli, eşi çalışan, beş çocuklu ise 686,4‘tür.
Asgari geçim indirimi ile ilgili en çok kafaları kurcalayan sorulardan biri ise AGİ’nin net ücretin içinde olup olmadığıdır. Asgari geçim indirimi çalışanların net ücretlerine sonradan ilave edilir. Asgari ücret de AGİ hariç olarak hesap edilir ve AGİ, sonradan dahil edilerek ilan edilir.
2022’e ait güncel AGİ dahil net asgari ücret 4.253 TL‘dir.
Asgari Geçim İndirimi Ödenmezse Ne Olur?
AGİ tutarı ödenmeyen işçi; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına ait ALO 170 ihbar hattına ya da Vergi İletişim Merkezine ait 444 0 189 numaralı ihbar hattına şikayetini bildirebilir.
Asgari geçim indirimi işveren tarafından ödenmeyen işçi, isterse iş sözleşmesini haklı gerekçe ile feshedebilir. Asgari geçim indirimi, İş Kanunu tarafından işçiye tanımlanan bir haktır ve işveren tarafından ödenmesi zorunludur.
Asgari geçim indirimini ödemeyen işveren, İş Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’na uymadığı için suç işlemiş olur. İşverenler tarafından çalışanların ücret gelirlerinden kesilen ve gelir vergisinden mahsup edilen AGİ tutarının işçiye verilmesi gerekir. İşçiye AGİ tutarının ödenmemesi, işveren tarafından haksız yere yapılan mahsup işlemi niteliği taşıyacak ve muhtasar beyanname ile eksik beyan edilmiş olacak, yani bir nevi vergi kaçırma suçu işlenmiş olacaktır. Bu nedenlerle, işverenin asgari geçim indirimini işçiye doğru tutarda ödemesi büyük önem taşır.
Yazımızı Puanlamak İster misiniz ? [Total: 0 Average: 0]
