Blinken Orta Doğu'ya giderken İsrail Gazze için önerilerle ABD'yi yatıştırmaya çalışıyor

İsrailli yetkililer, ABD’nin en üst düzey diplomatı ile Binyamin Netanyahu arasında gerçekleşmesi muhtemel zorlu bir toplantı öncesinde, Gazze konusunda eleştirmenlerin detay ve taahhütten yoksun olduğunu söylediği bir dizi politika önerisi sunarak Washington’da artan hayal kırıklığının önüne geçmeye çalışıyor.

Üç ay önce Hamas’la savaşın başlamasından bu yana İsrail’e güçlü bir destek veren ABD, bölgesel gerilimi düşürmek ve Orta Doğu’da daha geniş çaplı bir çatışmayı önlemek için Netanyahu’dan bazı tavizler koparmak istiyor.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bir hafta sürecek Orta Doğu turuna başlamak üzere Cuma günü Türkiye’ye geldi. Blinken’in İsrail’e yapacağı ziyaret sırasında Netanyahu’ya Gazze’deki sivilleri korumak için daha fazla çaba göstermesi, bölgeye daha fazla yardım ulaşmasına izin vermesi ve Filistinlilerin toplu olarak yeniden yerleştirilmesi çağrısında bulunan aşırı sağcı bakanları dizginlemesi için baskı yapması bekleniyor – ABD’nin kışkırtıcı ve sorumsuz olarak kınadığı söylemler.

Netanyahu ayrıca İsrail’in askeri saldırısı sona erdiğinde Gazze’nin nasıl yönetileceğine dair detaylı bir planlama yapmayı reddederek ve ABD’nin tercih ettiği seçenekleri reddederek Washington’u kızdırdı.

Son günlerde İsrailli üst düzey bakanlar savaş sonrası için bazı öneriler sunmaya ve İsrail ordusunun siviller için daha az maliyetli taktiklere geçeceğine dair daha önceki vaatlerini tekrarlamaya başladılar.

Perşembe günü İsrail Savunma Bakanı, İsrail’in Gazze’nin güvenlik kontrolünü elinde tutacağını ancak günlük idareyi İsrail güdümünde tanımlanmamış bir Filistin organının yürüteceğini ve ABD, AB ve bölgesel ortakların bölgenin yeniden inşası için sorumluluk alacağını öne sürdü.
Yoav Gallant’ın planına göre İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırısı, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e yönelik saldırısı sırasında alınan rehineler serbest bırakılana ve Hamas’ın “askeri ve yönetim kabiliyetleri” ortadan kaldırılana kadar devam edecekti.
Sonrasında ise yeni bir aşama başlayacak ve bu aşamada Filistinli belirsiz organlar – görünüşe göre yerel memurlar ya da cemaat liderleri – bölgenin yönetimini devralacaktı.

Ancak İsrailli gözlemciler Gallant’ın önerilerinin resmi bir politika olmadığını, henüz diğer bakanlara sunulmadığını ve işe yarama ihtimalinin düşük olduğunu belirttiler.

“İsrail ordusu kendi planını politikacıların değerlendirmesi için sunuyor. Bu bir felaket reçetesi. Yerel yönetimi Filistinlilerin yapmasını istemek doğru bir yaklaşım ama seçimi onlara bırakmalısınız,” diyor Uluslararası Kriz Grubu’nun İsrail ve Filistin kıdemli analisti Mairav Zonszein.

Gallant tarafından ana hatları çizilen plan, ABD’nin işgal altındaki Batı Şeria’da bulunan Filistin Yönetimi’nin yeniden canlandırılarak Gazze’nin de kontrolünü ele geçirmesi ve İsrail’in yanında bir Filistin devleti kurulması için yeni müzakerelere başlanması yönündeki çağrılarından oldukça farklı.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller, “Bu gezideki her görüşmenin kolay olmasını beklemiyoruz… Bölgenin karşı karşıya olduğu zorlu meseleler ve önümüzde zor seçimler olduğu açık” dedi.
Biden yönetimi daha önce Gazze Şeridi’ne sınırlı yakıt ve ticari kamyonların girişine izin verilmesi de dahil olmak üzere çeşitli yardım konularında İsrail’i ikna ettiği için övgü almıştı. Bu hafta İsrailli yetkililer, Gazze’nin kuzeyine daha fazla yardımın ulaşabilmesi için İsrail’den daha fazla giriş noktasının açılabileceğini öne sürdü.

Gallant ayrıca Washington’dan gelen baskılara bir başka yanıt olarak Hamas savaşçılarını ve liderlerini hedef alma konusunda daha hassas bir yaklaşım sergileyeceğini belirtti.

ABD, İsrail’i Gazze’de daha düşük yoğunluklu askeri operasyonlara geçmeye ve 2007’de bölgeyi ele geçiren Hamas’ı daha kesin bir şekilde hedef almaya zorluyor. Biden geçtiğimiz ay, kamuoyunda ender görülen bir eleştiride bulunarak İsrail’in “ayrım gözetmeyen bombardımanı” nedeniyle uluslararası desteği kaybettiği uyarısında bulunmuştu.

Bölgede Hamas tarafından yönetilen sağlık bakanlığına göre İsrail’in Gazze’deki harekâtı üçte ikisinden fazlası kadın ve çocuk olmak üzere 22.400’den fazla kişinin ölümüne yol açarken, binlerce kişinin enkaz altında kaldığı ve on binlerce kişinin de yaralandığı düşünülüyor.

Saldırı, Hamas’ın binlerce militanını İsrail’in güneyine göndererek çoğu sivil yaklaşık 1.200 kişiyi öldürmesi ve 240 kadarını da kaçırmasının ardından başlatıldı.

Gallant’ın açıklamasında İsrail güçlerinin Gazze’nin kuzeyinde baskınlar, tünellerin imhası, “hava ve kara faaliyetleri ve özel operasyonlara” ağırlık verecek “yeni bir savaş yaklaşımına” geçeceği belirtildi.

İsrail’in Gazze’den askerlerini çekmesi taktiklerde yakın bir değişikliğe işaret ediyor olsa da, bunun mevcut operasyonlardan ne kadar farklı olabileceği hemen anlaşılamadı.

Filistinliler, açıklamadan bu yana İsrail’in hava saldırıları ve bombardımanının durmadığını, uçak ve tankların Gazze’nin merkezindeki yoğun nüfuslu Maghazi, Bureij ve Nuseirat bölgelerine saldırılarını yoğunlaştırdığını söyledi.

Translated with DeepL.com (free version)