Korkulan Oldu: Petrol 100 dolar oldu akaryakıt 50 TL oluyor

Petrol fiyatlarındaki yükseliş durmak bilmiyor. Bugün sabah saatlerinde ham petrol fiyatları 100 dolara kadar çıktı. Bu Türkiye’de 42 TL’ye dayanan motorinin 50 TL’ye çıkması anlamına geliyor. Benzinin de yaklaşık en az 46 TL’ye çıkması demek. Peki, petrol fiyatları neden bugün bu denli arttı? Akaryakıta ne zaman geliyor? İşte detaylar…

Petrol piyasasında son haftalarda yaşanan gelişmeler, fiyatları yükseltiyor. Bunların başında, OPEC+ grubunun üretim kesintilerini uzatması geliyor. OPEC+, en büyük iki üreticisi olan Suudi Arabistan ve Rusya’nın liderliğinde, küresel petrol arzını kısıtlamaya devam ediyor. Bu da, yılın son çeyreğindeki sıkı arz ve aşırı talep arasındaki dengesizliği artırıyor.

OPEC+ grubu, Eylül ayında günlük üretimini 400 bin varil artırarak 27,7 milyon varile çıkardı. Ancak bu miktar, küresel talebin yaklaşık 29 milyon varil altında kalıyor. OPEC+, Ekim ayında da aynı oranda artış yapmayı planlıyor. Ancak analistler, bu adımın da yeterli olmayacağını düşünüyor.

Petrol piyasasının kontrolü”. Bazı ham kalitelerin 100 doları aştığı görülüyor. Örneğin, Nijerya Qua Iboe ham petrolü Pazartesi günü varil başına 100 doları aştı. Malezya Tapis ham petrolü ise geçen hafta zaten bu hedefi aştı. Brent ham petrolü ise öğleden sonraki işlemlerde varil başına 95 doları kapattı. WTI ise 91,81 dolardan işlem gördü.

Petrol fiyatlarının yükselmesinde jeopolitik faktörler de rol oynuyor. ABD ile İran arasındaki nükleer anlaşma görüşmeleri tıkandı. İran’ın nükleer programına yönelik yaptırımların kaldırılması halinde, İran’ın günlük 1,5 milyon varil daha fazla petrol ihraç etmesi bekleniyor. Ancak bu ihtimal şimdilik uzak görünüyor.

Ayrıca, ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi sonrasında bölgedeki istikrarsızlık da endişe yaratıyor. Taliban’ın iktidarı ele geçirmesi, Afganistan’ın komşuları olan Pakistan ve Çin’in enerji güvenliğini tehdit edebilir. Bu da bölgesel bir gerilime yol açabilir.

Akaryakıt fiyatları ne olacak?

Petrol fiyatlarındaki yükseliş, Türkiye’de akaryakıt fiyatlarını da etkiliyor. Bugün itibariyle İstanbul’da benzinin litresi 38,52 TL’den, motorin ise 40,04 TL’den satılıyor. Antalya’da motorin ise 41,28 TL’den satılıyor.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), akaryakıt fiyatlarını belirlerken uluslararası piyasalardaki ham petrol fiyatları, döviz kurları ve vergileri dikkate alıyor. Bu faktörlerdeki değişimler, akaryakıt fiyatlarını da değiştiriyor.

Petrol fiyatlarındaki yükseliş, akaryakıt fiyatlarına yansımak için bir süre gecikiyor. Bu nedenle, bugünkü petrol fiyatları, akaryakıt fiyatlarını birkaç gün sonra etkiliyor. Bu da, akaryakıt fiyatlarının önümüzdeki günlerde daha da artacağı anlamına geliyor.

Akaryakıt fiyatlarındaki artış, hem tüketicileri hem de üreticileri olumsuz etkiliyor. Akaryakıt fiyatlarındaki her 10 kuruşluk artış, ortalama bir araç sahibinin yıllık yakıt masrafını 150 TL artırıyor. Ayrıca, akaryakıt fiyatlarındaki artış, ulaştırma, lojistik ve tarım sektörlerinde maliyetleri yükseltiyor. Bu da enflasyonu tetikliyor.

Petrol fiyatları ne zaman düşecek?

Petrol fiyatlarının ne zaman düşeceği konusunda kesin bir tahmin yapmak zor. Ancak bazı analistler, petrol fiyatlarının 100 doların üzerine çıkmasının sürdürülemez olduğunu düşünüyor. Bunun nedeni, petrol fiyatlarının yükselmesinin talebi azaltması ve arzı artırması.

Örneğin, CitiGroup, petrol fiyatlarının kısa vadede 100 doların üzerine çıkabileceğini, ancak “90 dolarlık fiyatların sürdürülemez göründüğünü” ve arz arttıkça yükselişten çekilmenin beklendiği konusunda uyardı. CitiGroup, OPEC dışı arzın bu yıl günde 1,8 milyon varil, 2024’te ise günde 1 milyon varil daha artmasının beklendiğini kaydetti. ABD’nin bu yıl günde 900 bin varil, gelecek yıl ise 400 bin varil eklemeyi planladığını belirtti.

Petrol fiyatlarının düşmesi için OPEC+ grubunun da üretimini artırması gerekiyor. Ancak OPEC+, piyasayı dengelemek için üretim kesintilerini uzatmaya devam ediyor. OPEC+, Kasım ayında yapacağı toplantıda üretim politikasını gözden geçirecek. Ancak analistler, OPEC+’nın üretimi önemli ölçüde artırmasının pek olası olmadığını düşünüyor.

Petrol piyasasında belirsizlik devam ederken, akaryakıt tüketicileri zor günler yaşıyor. Akaryakıt fiyatlarının daha da artması halinde, alternatif yakıtlara yönelmek veya tasarruf yapmak gerekebilir.