Petrol Fiyatları 10 Ayın En Yüksek Seviyesine Yükselmesi ile Benzin ve Motorine 5 TL'lik Zam Yolda!

Petrol fiyatları, küresel piyasalarda arz ve talep dengesinin bozulması, OPEC+ ülkelerinin üretim kesintilerini sürdürmesi ve bazı üretici ülkelerde yaşanan siyasi ve doğal krizler nedeniyle son 10 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Bu durum, Türkiye gibi petrol ithalatçısı ülkeler için akaryakıt fiyatlarında ciddi artışlar anlamına geliyor. Uzmanlar, petrol fiyatlarının 100 dolar bandını aşabileceğini ve bu durumda benzin ve motorinin litresine en az 5 TL birden zam gelebileceğini belirtiyor. Peki, petrol fiyatları neden yükseliyor? Şu anda güncel akaryakıt fiyatları ne kadar? Bu gelmesi beklenen 5 TL’lik zam ne zaman gelir? İşte detaylar…

Petrol Fiyatları Neden Yükseliyor?

Petrol fiyatları, birçok faktörün etkisi altında dalgalanıyor. Bunlardan en önemlisi, petrol üreten ve tüketen ülkeler arasındaki arz ve talep dengesi. Küresel ekonomilerin koronavirüs salgınından çıkış sürecinde artan enerji ihtiyacı, petrol talebini yükseltiyor. Ancak petrol arzı, bu talebi karşılamakta zorlanıyor. Bunun nedeni ise, OPEC+ adı verilen Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı büyük üreticilerin (Rusya, Meksika vb.) piyasayı dengelemek amacıyla gönüllü olarak üretim kesintisi yapmaları.

OPEC+, geçtiğimiz yıl pandeminin etkisiyle düşen petrol fiyatlarını yükseltmek için günlük 9,7 milyon varil olan üretim kesintisini 2021 yılında da devam ettirme kararı almıştı. Ancak bu karar, bazı üye ülkeler arasında anlaşmazlıklara yol açtı. Özellikle Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), kendi kotasının artırılmasını talep ederek karara muhalefet etti. Bu durum, OPEC+ toplantısının ertelenmesine ve piyasalarda belirsizliğe neden oldu. Sonunda OPEC+, BAE’nin kotasını artırarak anlaşmaya vardı ve günlük 400 bin varil artışla üretimi kademeli olarak artırma kararı aldı.

Ancak bu karar, petrol fiyatlarını düşürmeye yetmedi. Zira OPEC+, Ağustos ayında günlük 113 bin varil artışla üretimini artırmasına rağmen, bunun büyük bir kısmını İran ve Nijerya gibi kesinti kotalarına bağlı olmayan üyeler sağladı. Suudi Arabistan ise liderliğini göstererek kendi kotasının altında üretim yapmaya devam etti. Suudi Arabistan’ın Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Salman, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “Piyasaların dengeye gelmesi için elimizden gelen her şeyi yapacağız” dedi ve spekülatörlere karşı sert bir uyarıda bulundu: “Ham petrole karşı bahse girmeye cesaret edenlerin sonu iyi olmayacak”.

Petrol fiyatlarını yükselten bir diğer faktör ise, bazı petrol üretici ülkelerde yaşanan siyasi ve doğal krizler. Örneğin Libya’da hafta sonu dört petrol ihracat terminalini kapatan fırtına, ülkenin günlük 800 bin varil olan petrol ihracatını durdurdu. Bu da zaten sıkışık olduğu söylenen pazarda küresel petrol arzını daha da sıkılaştırdı. Ayrıca İran’ın nükleer programıyla ilgili ABD ile yaşadığı gerilim, Venezuela’nın siyasi ve ekonomik çöküşü, Nijerya’daki güvenlik sorunları gibi unsurlar da petrol arzında belirsizlik yaratıyor.

Güncel Akaryakıt Fiyatları Ne Kadar?

Petrol fiyatlarındaki artış, Türkiye gibi petrol ithalatçısı ülkeler için akaryakıt fiyatlarında ciddi artışlar anlamına geliyor. Zira Türkiye, akaryakıt ihtiyacının yaklaşık %90’ını yurt dışından karşılıyor. Dolayısıyla petrol fiyatlarındaki her bir dolarlık artış, akaryakıt maliyetini de yükseltiyor. Ayrıca döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve vergiler de akaryakıt fiyatlarını etkileyen önemli faktörler.

Şu anda İstanbul’da (Petrol Ofisi) benzinin litre fiyatı 36.87 TL iken motorinin litresi 40.02 TL’den işlem görüyor. Ancak bu fiyatlar, her hafta Perşembe günleri açıklanan Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) tarafından belirlenen güncel akaryakıt fiyatlarına göre değişebiliyor. EPGİS, akaryakıt fiyatlarını uluslararası piyasalardaki ham petrol ve ürün fiyatları ile döviz kurlarındaki değişimlere göre belirliyor.

5 TL’lik Zam Ne Zaman Gelir?

Uzmanlar, petrol fiyatlarının 100 dolar bandını aşabileceğini ve bu durumda benzin ve motorinin litresine en az 5 TL birden zam gelebileceğini belirtiyor. Peki, bu zam ne zaman gelir? Bu sorunun kesin bir cevabı yok. Zira petrol fiyatlarındaki artışın ne kadar süreceği ve ne kadar yükseleceği belirsiz. Ancak bazı tahminlere göre, petrol fiyatları bu yıl sonuna kadar 100 dolar seviyesine ulaşabilir. Bu durumda da akaryakıt fiyatlarına ciddi bir zam kaçınılmaz olacak.

Örneğin, Brent ham petrolün varil fiyatının 100 dolara çıkması ve dolar kurunun da 10 TL olması durumunda, benzinin litre fiyatının yaklaşık 43-44 TL, motorinin litre fiyatının ise yaklaşık 47 TL olması bekleniyor. Bu da şu anki fiyatlara göre benzin için yaklaşık %16-17, motorin için ise yaklaşık %17-18 oranında bir artış anlamına geliyor.

Ancak bu tahminler, sadece ham petrol ve döviz kuru değişimlerine göre yapılmış olup, vergiler ve diğer maliyet unsurları dikkate alınmamıştır. Dolayısıyla gerçek zam oranları daha yüksek olabilir.