Uluslararası Arenada Yankı Uyandıran Karar: İsrail, Gazze Soykırımı Tehdidiyle Yüzleşiyor!

Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Güney Afrika Cumhuriyeti’nin açtığı, İsrail’in Gazze Şeridi’nde soykırımı önlemesi gerektiğine dair davanın ardından, bu ülkenin Birleşmiş Milletler Soykırım Sözleşmesi çerçevesindeki yükümlülüklerinin bazılarını ihlal ettiğine ilişkin önemli bir ihtiyati tedbir kararı aldı.

Divan Başkanı Yargıç Joan E. Donoghue, Gazze’deki insani trajedinin ve can kayıplarının boyutlarından derin endişe duyduklarını açıkladı. Bu acil durum, Divan’ı tedbir kararı vermeye iten unsurlardan biri oldu.

Divan’ın aldığı bu tedbir kararı, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’ne aykırı hareket edip etmediğine ilişkin değil, olası soykırım tehlikesine karşı zararları önlemek amacıyla, davada nihai karar verilinceye kadar tarafların uyması gereken geçici önlemleri kapsıyor. Divan, Güney Afrika’nın sunmuş olduğu “makul” gerekçeleri yeterli buldu ve Gazze’de soykırımın gerçekleşip gerçekleşmediğine dair incelemesini davanın esasına ilişkin safhada gerçekleştirecek.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Divan’ın ara kararına tepki göstererek İsrail’in kendini savunma hakkına vurgu yaptı ve savaşı sonuna kadar sürdüreceklerini belirtti. İsrail’in ulusal güvenlikten sorumlu bakanı Itamar Ben-Gvir ise sosyal medya üzerinden tepkisini “Lahey mahey” anlamına gelen ifadelerle dile getirdi. Bu arada, İsrail’in ulusal hava yolu şirketi El Al, Güney Afrika’ya karşı “soykırım” davası açılması nedeniyle mart ayının sonundan itibaren bu ülkeye olan uçuşlarını askıya alacağını duyurdu.

Gazze’deki felaket boyutundaki insani durum, Divan’ın aldığı kararda önemli bir etken olarak görülüyor. Gazze merkezli Sağlık Bakanlığı, İsrail saldırılarında öldürülen Filistinlilerin sayısının 26 bini aştığını bildirdi. Ayrıca, Gazze nüfusunun yüzde 93’ü kriz seviyesinde bir açlıkla karşı karşıya, çocuklar ciddi travmalarla karşı karşıya ve 1,4 milyon insan sığınaklarda yaşamak zorunda.

Divan’ın aldığı bu tarihi karar, İsrail devletine Gazze’de ve Gazze’ye karşı yürüttüğü askeri operasyonları derhal durdurma, Filistinlilere yönelik soykırım eylemlerini önleme ve sivillere yardım için daha fazla adım atma gibi konularda çeşitli ihtiyati tedbirler uygulama yükümlülüğü getiriyor. Bu kararlar, UAD’nin Divan Şartı’nın 59. maddesi uyarınca taraflar için bağlayıcı nitelikte, ancak üçüncü ülkeler için bağlayıcı olmayıp, uygulanması büyük oranda BM Güvenlik Konseyi’nin tasarrufunda bulunuyor.

Bu önemli karar, uluslararası hukuk ve insan hakları alanında büyük bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor ve Gazze’deki insani trajedinin uluslararası toplum tarafından daha ciddiye alınmasının bir göstergesi olabilir. Bu kararın uzun vadede İsrail ve Gazze arasındaki duruma nasıl bir etki yapacağı ise zamanla netleşecek.